Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości – śląskie podejście do wspierania innowacyjności!

Misją Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości jest tworzenie sprzyjających warunków do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw poprzez zapewnianie im wsparcia infrastrukturalnego, marketingowego, kadrowego i finansowego oraz oferowanie innych usług. Ośrodek funkcjonuje od 2004 roku, a patronat nad projektem jego utworzenia sprawowali: Miasto Ruda Śląska, Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych (Gliwice), Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw (Katowice), Śląska Akademia Medyczna (Katowice)oraz Politechnika Śląska (Gliwice)

O głównych celach funkcjonowania Inkubatora, poziomie innowacyjności polskiej gospodarki, korzyściach wynikających z sieciowania współpracy na rzecz wdrażania innowacji oraz potrzebach polskich ośrodków innowacji – w rozmowie z Justyną Siwińską - opowiada Joanna Sochacka, Prezes Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości.

Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości funkcjonuje już od ponad 8 lat. Proszę powiedzieć, jak oceniają Państwo rozwój innowacyjności polskich przedsiębiorstw na przestrzeni tego czasu oraz dzisiejszy poziom innowacyjności polskiej gospodarki?

Joanna Sochacka: Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości Sp. z o.o. został założony w 2004 roku przede wszystkim dla wspierania rozwoju nowo powstałych firm. Podążając za współczesnymi trendami, dzisiaj jego misja skupia się nie tyle na inkubowaniu firm, co na stymulowaniu aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw, inicjowaniu współpracy innowatorów i internacjonalizacji współpracy gospodarczej. Polskie firmy posiadają wysoki potencjał do wdrażania innowacji, jednak w porównaniu z krajami Unii Europejskiej wyniki mamy mało imponujące. Sądzę, że w dalszym ciągu pozostaje wiele do zrobienia w sferze mentalności i niwelowania barier związanych z ryzykiem wdrażania innowacyjnych pomysłów. Potwierdza to fakt, że stosunkowo wysokie nakłady publiczne na innowacje w Polsce nie spowodowały znaczącej zmiany naszej pozycji w rankingu europejskim. Polska w tej dziedzinie plasuje się na czwartym miejscu od końca na 27 krajów UE (Innovation Union Scoreboard 2012). Udział przedsiębiorstw w nakładach na badania i rozwój we współpracy z uczelniami wyższymi i jednostkami badawczymi wciąż jest niewystarczający. Bez zaangażowania biznesu, wysoki potencjał naukowy, jaki posiada Polska, pozostanie niewykorzystany. Niepokojąca jest również niedostateczna aktywność państwa w likwidowaniu barier fiskalnych i instytucjonalnych. Przedsiębiorcy najczęściej narzekają na biurokrację i brak dostosowania instytucji publicznych do ich potrzeb, jako innowatorów.

Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości oferuje innowacyjnym firmom nie tylko wynajem powierzchni biurowych na preferencyjnych warunkach, ale także szereg innych usług, m.in. szkolenia, doradztwo itp. Które z usług Inkubatora cieszą się największym powodzeniem wśród przedsiębiorców? Jakie wsparcie najbardziej przyczynia się do rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości i jakie usługi powinny koniecznie znajdować się w ofercie inkubatorów przedsiębiorczości?

Joanna Sochacka: Inkubatory to miejsca wsparcia głównie dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Powinny świadczyć usługi wszechstronne, ponieważ potrzeby przedsiębiorców są zróżnicowane. Tym, którzy stawiają pierwsze kroki w biznesie, oferujemy szkolenia dotyczące zakładania własnej firmy oraz usługę wirtualnego biura. Z kolei dla firm z dłuższym stażem organizujemy szkolenia i warsztaty specjalistyczne. Zapewniamy możliwość udziału w seminariach branżowych i konferencjach. Przygotowujemy aplikacje o dofinansowanie na rozwój firmy lub wdrożenie innowacji oraz oferujemy współpracę w ramach klastra. Inicjujemy również współpracę firm z instytucjami oferującymi wsparcie kapitałowe jak np. Anioły Biznesu. Obecnie największą popularnością cieszą się dotacje ze środków unijnych. To bardzo atrakcyjna forma wsparcia. Mam nadzieję, że w przyszłości takie dotacje również będą dostępne, ponieważ podnoszą konkurencyjność polskich firm i zapewniają im możliwości rozwoju.

Według mojej oceny największym wyzwaniem dla inkubatorów przedsiębiorczości, które będzie najsilniej wpływać na rozwój innowacyjnej przedsiębiorczości, jest budowanie klastrów i tworzenie sieci współpracy. Pozwoli to na rozszerzenie umiejętności w sferze nawiązywania współpracy pomiędzy firmami oraz jednocześnie da szansę na zaistnienie na arenie międzynarodowej poprzez współpracę z klastrami z całego świata.

Nawiązując do potrzeby sieciowania współpracy – RIP powołał do życia Śląski Klaster Multimedialny, który niedawno rozpoczął działalność. Skąd pomysł na tę inicjatywę i jak doszło utworzenia klastra?

Joanna Sochacka: Inicjatywa utworzenia klastra jest efektem współpracy z Regionalną Izbą Gospodarczą w Katowicach, która pozyskała fundusze unijne i animowała instytucje otoczenia biznesu do tworzenia klastrów. Na początku został podpisany list intencyjny oraz odbyły się warsztaty z przedsiębiorcami. Niestety po zakończeniu projektu, ze względu na brak pieniędzy na dalsze funkcjonowanie, inicjatywa klastrowa zamarła, a część przedsiębiorców wycofała się. Wynika z tego wniosek, że klaster musi posiadać źródła finansowania swoich działań. Przedsiębiorcy oczekują konkretnych korzyści z tytułu uczestniczenia w takiej inicjatywie. Postanowiliśmy spróbować jeszcze raz, biorąc pod uwagę potrzeby przedsiębiorców, z którymi współpracujemy oraz możliwości pozyskania kapitału na ten cel. W 2011 roku złożyliśmy wniosek o dofinansowanie projektu pt. „Innowacje Śląska – utworzenie, promocja i rozwój Śląskiego Klastra Multimedialnego”z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013, który w roku 2012 uzyskał dofinansowanie. Projekt przewiduje m.in. udział członków klastra (firm działających w obszarze IT i multimediów, Uniwersytetu Śląskiego i Inkubatora)w wizytach studyjnych połączonych z kojarzeniem ofert gospodarczych w Danii i Szwecji. Przedsiębiorcy ze Śląska będą mogli nawiązać kontakty biznesowe z klastrami i przedsiębiorcami skandynawskimi, które według badań Komisji Europejskiej są liderem wśród 27 krajów UE pod względem wyników innowacyjności (Innovation Union Scoreboard 2012). Ponadto członkowie klastra wezmą udział w targach innowacyjnych technologii w Hanowerze CeBIT 2013, najważniejszej ogólnoświatowej imprezie wystawienniczej branży ICT oraz międzynarodowej konferencji  w Kopenhadze „Stress Test of European Innovation”. Aktualnie nasza inicjatywa klastrowa została zarejestrowana na europejskiej platformie 87 klastrów ICT. Pierwsze efekty współpracy już są. Firma CodePill, członek klastra, wzięła udział w Brokerage Event, które odbyło się 25-26 czerwcabr. w Lund w IDEON Science Park w Szwecji. Wpaździerniku członkowie klastra spotkają się Michaelem Gustavssonem, który odebrał w tym roku w Wiedniu nagrodę dla najlepszego menedżera klastra w Europie. Europejscy menedżerowie klastrów podkreślają nieustannie, że biznes buduje się na kontaktach, które przekładają się na kontrakty i zyski firm. Trzeba jednak podjąć ryzyko i wykazać się determinacją.

Inkubator jest koordynatorem i animatorem klastra – na czym polegają jego zadania w tym zakresie?

Joanna Sochacka: Nasz klaster działa w oparciu o współpracę. Cel funkcjonowania jest prosty - wszyscy uczestnicy powiązania mają odnosić korzyści. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości – jako instytucja otoczenia biznesu, będąca koordynatorem działań klastra - pokrywa całkowicie wkład własny projektu i wszelkie koszty niekwalifikowalne. Dzięki temu przedsiębiorcy mają zapewniony bezkosztowy udział w zaplanowanych działaniach. Jest to realne wsparcie dla śląskich mikro i małych przedsiębiorstw. Jesienią rozpoczniemy działania informacyjne i promocyjne skierowane do potencjalnych nowych członków klastra. Będziemy tworzyć strukturę, organizację i sposób zarządzania klastra, bazując na skandynawskich modelach.  To jest nasze wyzwanie. Podjęte działania przyczynią się do zwiększenia rozpoznawalności Śląska na arenie międzynarodowej i spowodują, że potencjał gospodarczy naszego regionu będzie bardziej widoczny.

Wspominała Pani także o tym, że Inkubator oferuje początkującym przedsiębiorcom możliwość założenia wirtualnego biura. Na czym polega ta usługa i jakie korzyści wynikają z niej dla przedsiębiorców?

Joanna Sochacka: Wirtualne biuro to usługa skierowana przede wszystkim do osób rozpoczynających aktywność biznesową lub takich, które nie potrzebują biura do prowadzenia swojej działalności. Oferujemy adres biznesowy oraz możliwość korzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej bez ponoszenia kosztów za wynajem pomieszczenia biurowego. Dodatkowo firma zyskuje korzystny wizerunek poprzez atrakcyjną lokalizację Inkubatora. „Wirtualni” mają możliwość skorzystania z profesjonalnie wyposażonych sal konferencyjno-szkoleniowych w atrakcyjnych cenach oraz miejsc do przyjmowania gości w profesjonalnym otoczeniu biznesowym. Jest to usługa odpłatna, ale niezwykle atrakcyjna i stale cieszy się dużą popularnością wśród przedsiębiorców.

RIP współpracuje także z jednostkami samorządu terytorialnego. Na czym polega ta współpraca i jaka wynika z niej wartość dodana zarówno dla Inkubatora, jak i dla jednostek samorządowych?

Joanna Sochacka: Współpracujemy z jednostkami samorządu terytorialnego przede wszystkim w zakresie świadczenia usług profesjonalnego przygotowywania aplikacji o dofinansowanie. Mamy w tej dziedzinie sporo sukcesów i powiększające się grono stałych, zadowolonych klientów. Organizujemy również warsztaty i szkolenia z zakresu przedsiębiorczości. Tworzymy strategie rozwoju i programy rewitalizacji. Posiadamy kadrę o bardzo wysokich kwalifikacjach w tym zakresie. Z tej współpracy obie strony odnoszą korzyści. Samorządy pozyskują dotacje na realizację konkretnych projektów, a Inkubator pieniądze na działalność oraz coraz większe doświadczenie.

Niedawno podpisana została umowa o współpracy pomiędzy RIP a Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Proszę powiedzieć, co w ramach takiej współpracy mogą zaoferować sobie wzajemnie ośrodek innowacji i szkoła wyższa? Czy mogą na tym skorzystać również przedsiębiorcy współpracujący z Inkubatorem?

Joanna Sochacka: Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości podpisał w tym roku umowę o współpracy z Uniwersytetem Śląskim. Jest to umowa, która przede wszystkim buduje wzajemne zaufanie instytucji otoczenia biznesu z uczelnią. Współpracujemy również z przedstawicielami Politechniki Śląskiej, Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej oraz Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Uczelnie wyższe są ośrodkami talentów i kapitału ludzkiego. Z kolei przedsiębiorcy bardzo chętnie oferują praktyki, staże, a nawet pracę dla młodych ludzi. My staramy się łączyć te potrzeby z korzyścią dla wszystkich. Wartością dodaną takiej współpracy jest wzrost potencjału rozwojowego młodzieży na rynku pracy poprzez nabywanie konkretnych umiejętności w firmie. JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Wiesław Banyś podkreślał na jednym z paneli Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, jak ważne jest nabywanie przez studentów kompetencji w zakresie przedsiębiorczości, umiejętności współpracy i zarządzania. Nasze obserwacje i doświadczenia to potwierdzają, ponieważ w biznesie talent trzeba umieć sprzedać, a tego uczy najlepiej praktyka.

Rudzki Inkubator Przedsiębiorczościrozpoczął także realizację projektu pod hasłem Akademia InnowacjiInicjatywa ta skierowana jest nie do innowacyjnych przedsiębiorców czy partnerów Inkubatora, lecz do młodych ludzi z Rudy Śląskiej i okolic - uczniów szkół średnich, studentów, absolwentów. Jaki jest nadrzędny cel przedsięwzięcia? Co oferujecie Państwo młodym, kreatywnym ludziom i jakich efektów inicjatywy się spodziewacie?

Joanna Sochacka: Inicjatywa powstała z inspiracji prof. dr hab. Janusza Janeczka, Rektora Uniwersytetu Śląskiego w latach 2002-2008, który na konferencji „Wirtualna Hostessa – innowacja jest kobietą”, która odbyła się 26 maja 2011r. w Rudzie Śląskiej, z prawdziwą pasją podkreślał, że: „Pieniądze są ważne, organizacja jest ważna, ale w sferze innowacyjności najważniejsze jest twórcze myślenie”. Te słowa stały się fundamentem utworzenia Akademii Innowacji, której celem jest zaktywizowanie młodych ludzi do kreatywnego działania, stworzenie możliwości sprawdzenia się w biznesie i w nauce, promowanie postaw innowacyjnych i przedsiębiorczych oraz świadomego kreowania własnej drogi życiowej. Zainteresowanie udziałem w tej inicjatywie wykazują zarówno przedsiębiorcy, jak i uczelnie wyższe.Akademia Innowacji jest odpowiedzią na aktualne potrzeby rynku. Daje możliwość zdobycia praktyki, nawiązania kontaktów biznesowych, uczy wspólnego działania w pracy i efektywnej organizacji czasu, czyli cennych kompetencji młodego człowieka u progu kariery zawodowej. W swoim funkcjonowaniu Akademia Innowacji stawia na twórcze myślenie i własną inicjatywę, które będą motorem napędowym do działania. Pole działalności młodzieży to wszelkie przedsięwzięcia z zakresu biznesu, innowacji, przedsiębiorczości, nauki, kultury, sztuki. Przykładowe działania to organizowanie warsztatów, konferencji, spotkań z ciekawymi osobistościami z życia publicznego, współpraca z przedsiębiorcami w Inkubatorze, samorządami, organizowanie wydarzeń kulturalnych (koncertów, wernisaży) i wszelkie inne eventy, jakie podpowie pomysłowość członków. Chcemy w ten sposób inspirować młodzież do aktywnego udziału w życiu obywatelskim, społecznym i gospodarczym.

Jako ośrodek innowacji, który funkcjonuje już od 8 lat, jak Państwo oceniacie działalność i rozwój tego typu instytucji w Polsce? Czy ośrodki innowacji są dobrze przygotowane do spełniania swoich zadań i czy rzeczywiście przyczyniają się do zwiększania innowacyjności gospodarki? Co według Państwa – oprócz inwestycji infrastrukturalnych – mogłoby się przyczynić do poprawy ich funkcjonowania?

Joanna Sochacka: Instytucje otoczenia biznesu, działające w Polsce w różnym zakresie, zajmują się wdrażaniem innowacji. Bardzo prężnie działają ośrodki innowacji w Poznaniu i na Pomorzu. Niezwykle cenną jest inicjatywa realizowana m.in. przez Poznański Park Naukowo-Technologiczny na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości na terenie całej Polski. Projekt „Skuteczne Otoczenie Innowacyjnego Biznesu” umożliwił polskim instytucjom otoczenia biznesu, uczelniom oraz ośrodkom wspierającym transfer innowacji nawiązanie współpracy z ośrodkami innowacji w kraju oraz zagranicą. Właśnie takich projektów trzeba więcej. One rozwijają działalność ośrodków innowacji poprzez oferowanie dostępu do wiedzy, kontaktów oraz skutecznych rozwiązań w zakresie wdrażania innowacji stosowanych w Europie.  Inwestowanie w infrastrukturę jest potrzebne. Nie należy jednak bagatelizować inwestycji w projekty budujące sieci współpracy zarówno w kraju, jak i zagranicą. O wiele łatwiej jest wybudować budynki parku czy inkubatora niż stworzyć klaster czy sieć współpracy, która aktywnie działa. Więcej środków z funduszy unijnych powinno być przeznaczonych na współpracę międzynarodową instytucji otoczenia biznesu z międzynarodowymi ośrodkami innowacji. Działalność inkubatorów, parków technologicznych czy klastrów wymaga kapitału na uczestniczenie w wydarzeniach międzynarodowych i nawiązywanie kontaktów gospodarczych. Zarządzanie klastrami powinno być uznane za nowy rodzaj kwalifikacji zawodowych. Stanowi atrakcyjną i potrzebną formę wspierania konkurencyjności gospodarki. Nie wystarczy stworzyć nazwy klastra. Trzeba go jeszcze rozwijać. To nie sprint, a maraton, jak powiedziała dr inż. Lilla Knop z Politechniki Śląskiej w trakcie cytowanej powyżej konferencji w Inkubatorze. Podkreśliła również, że w Polsce zbyt mało uwagi poświęca się pozostałym relacjom: poznawczym, społecznym, opartym na zaufaniu. Ponadto brakuje modeli zarządzania klastrami.Ograniczone środki finansowe w tym zakresie hamują działania i tak często „dusimy się we własnym sosie”. Przeznaczenie znaczącej puli funduszy w przyszłym okresie programowania na internacjonalizację klastrów, zagraniczne szkolenia menedżerów klastrów oraz rozwój współpracy międzynarodowej instytucji otoczenia biznesu z pewnością przyczyniłyby się do poprawy skuteczności działań w obszarze wdrażania innowacji i wzrostu konkurencyjności polskich firm.

Inicjatywa „Skuteczne Otoczenie Innowacyjnego Biznesu” jest elementem projektu „Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.